Μάθημα XIX

Η συνωμοσία του Κατιλίνα

Κείμενο:

Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio consulibus Lucius Sergius Catilina, nobilissimi generis vir sed ingenii pravissimi, contra rem publicam coniuravit. Eum clari quidam sed improbi viri consecuti erant. Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est. Socii eius deprehensi sunt et in carcere strangulati sunt. Ab Antonio, altero consule, Catilina ipse cum exercitu suo, proelio victus, interfectus est. Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos in eadem cruentissima pugna occisos esse, multos autem graviter vulneratos esse. 

Μετάφραση:

Όταν ήταν ύπατοι ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος, ο Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας άντρας πολύ αριστοκρατικής καταγωγής αλλά πολύ διεστραμμένου χαρακτήρα, συνωμότησε εναντίον της πολιτείας. Τον είχαν ακολουθήσει κάποιο ένδοξοι αλλά αχρείοι άντρες. Ο Κατιλίνας διώχτηκε από την πόλη από τον Κικέρωνα. Οι σύντροφοί του συνελήφθησαν και στραγγαλίστηκαν στην φυλακή. Ο ίδιος ο Κατιλίνας με το στρατό του αφού νικήθηκε σε μάχη από τον Αντώνιο, τον άλλον ύπατο, σκοτώθηκε. Ο Γάιος Σαλλούστιος αναφέρει ότι πολλοί ακόμη Ρωμαίοι στρατιώτες σκοτώθηκαν στην ίδια σφοδρότατη μάχη και ότι πολλοί πάλι τραυματίστηκαν βαριά.

Λεξιλόγιο:

Ουσιαστικά:

Α’ ΚΛΙΣΗ	B’ ΚΛΙΣΗ	Γ’ ΚΛΙΣΗ
Catilina,- ae = Kατιλίνας (Α) pugna, -ae = μάχη (Θ) Δ’ ΚΛΙΣΗ exercitus -us = ο στρατός (Α) Ε’ ΚΛΙΣΗ res -rei = πράγμα (Θ)	Antonius,-ii/-i Gaius,-ii/- i Lucius,-ii/-i Marcus, -i Sallustius,-i/-i Sergius,-ii/-i socius,-ii/-i= σύντροφος Tullius,-ii/-i vir, -ri = άντρας ingenium, -ii/-i= πνεύμα prolium, -ii/-i= μάχη	genus –eris = γένος (Ο) carcer –eris= φυλακή (Α) Cicero, -onis consul, -is= ύπατος (Α) miles, -it is = στρατιώτης (Α) urbs, -is= πόλη (Θ)

Επίθετα: nobilis –is –e= ευγενής gravis –is –e= βαρύς pravus –a –um= διεστραμμένος improbus –a –um=αχρείος cruentus-a-um= σκληρός, αιματηρός clarus-a-um= ένδοξος multus-a-um=πολύς

Αντωνυμίες: is -ea -id οριστική ή δεικτική quidam, quaedam, quoddam αόριστη επιθετική ipse, ipsa, ipsum οριστική ή δεικτική suus, sua, sum κτητική γ προσωπου idem, eadem, idem οριστική ή επαναληπτική

Ρήματα:

1η Συζυγία:

coniuro – coniuravi – coniuratum – coniurare= συνωμοτώ

strangulo – strangulavi – strangulatum – strangulare= στραγγαλίζω

vulnero – vulneravi – vulneratum – vulnerare= τραυματίζω

3η Συζυγία:

consequor – consecutus sum – consequi (αποθετικό)= ακολουθώ

expello – expuli – expulsum – expellere = διώχνω

deprehendo – deprehendi – deprehensum – deprehendere = συλλαμβάνω

trado – tradidi – traditum –tradere = αναφέρω, παραδίδω

occido – occidi – occisum – occidere = σκοτώνω

Συντακτικό

Ιδιόμορφη Αφαιρετική Απόλυτος:

Έτσι καλείται η αφαιρετική ενός ονόματος (σπανιότερα προσωπικής αντωνυμίας) και ο κατηγορηματικός προσδιορισμός που τη συνοδεύει (συνήθως επίθετο ή  ουσιαστικό που φανερώνει αξίωμα ή ηλικία ή επάγγελμα) π.χ. Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio consulibus. Αυτό συμβαίνει γιατί το βοηθητικό ρήμα sum στερείται μετοχής ενεστώτα (απαντάται μόνο σύνθετη ως absens ή praesens), της οποίας το λογικό υποκείμενο θα ήταν το όνομα που μπαίνει σε αφαιρετική πτώση. Δηλ. όντες ύπατοι ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων και ο Γάιος Αντώνιος. Η ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτος δηλώνει το πότε ή κάτω από ποιες συνθήκες έγινε κάτι.

Γραμματική

Υπερθετικός Βαθμός Βκλιτων κ Γκλιτων επιθέτων:

Για να σχηματίσουμε τον υπερθετικό βαθμό των επιθέτων αφαιρούμε την κατάληξη της γενικής και κολλάμε στο θέμα την κατάληξη -issimus, -a, um.

 Δηλ. parvus (Θ. parv- ) parvissimus

 nobilis (Θ. nobil-) nobilissimus

Απαρέμφατο Παθητικού Παρακειμένου

 Σχηματίζεται :

αιτ. μτχ. πρκ + esse

To απαρέμφατο αυτό είναι ειδικό και το υποκείμενό του βρίσκεται κανονικά σε αιτιατική πτώση.