Μάθημα XIV

Ένα φοβερό όνειρο

Κείμενο:

Post bellum Actiacum Cassius Parmensis, qui in exercitu M. Antonii fuerat, Athenas confugit. Ibi vix animum sollicitum somno dederat, cum repente apparuit ei species horrenda. Existimavit ad se venire hominem ingentis magnitudinis et facie squalida, similem effigiei mortui. Quem simul aspexit Cassius, timorem concepit nomenque eius audire cupivit. Respondit ille se esse Orcum. Tum terror Cassium concussit et e somno eum excitavit. Cassius servos inclamavit et de homine eos interrogavit. Illi neminem viderant. Cassius iterum se somno dedit eandemque speciem somniavit. Paucis post diebus res ipsa fidem somnii confirmavit. Nam Octavianus supplicio capitis eum adfecit. 

Μετάφραση:

Μετά την ναυμαχία στο Άκτιο, ο Κάσσιος από την Πάρμα, ο οποίος είχε υπηρετήσει στο στρατό του Μάρκου Αντωνίου, κατέφυγε στην Αθήνα. Εκεί μόλις είχε παραδώσει την ταραγμένη του ψυχή στον ύπνο, όταν εμφανίστηκε σ’ αυτόν φρικιαστική μορφή. Νόμισε ότι ερχόταν εναντίον του άνθρωπος εξαιρετικά μεγαλόσωμος με βρώμικη όψη, όμοιος με εικόνα νεκρού. Μόλις τον  είδε ο Κάσσιος τον κατέλαβε φόβος και θέλησε να μάθει τ’ όνομά του. Εκείνος απάντησε ότι είναι ο Πλούτωνας. Τότε τρόμος συντάραξε τον Κάσσιο και τον ξύπνησε. Ο Κάσσιος φώναξε τους δούλους και τους ρώτησε για τον άντρα. Εκείνοι δεν είχαν δει κανέναν. Ο Κάσσιος παραδόθηκε για δεύτερη φορά στον ύπνο και ονειρεύτηκε την ίδια μορφή. Μετά από λίγες μέρες τα ίδια τα γεγονότα επιβεβαίωσαν την αξιοπιστία του ονείρου. Δηλαδή ο Οκταβιανός του επέβαλε την ποινή του θανάτου.

Λεξιλόγιο:

Ουσιαστικά:

Α’ ΚΛΙΣΗ	B’ ΚΛΙΣΗ	Γ’ ΚΛΙΣΗ
Athenae -arum = Αθήνα     Δ’ ΚΛΙΣΗ exercitus -us = ο στρατός Ε’ ΚΛΙΣΗ species -speciei =μορφή facies -ei = πρόσωπο effigies -ei = εικόνα dies -diei = μέρα res -rei = πράγμα fides -ei = πίστη, αξιοπιστία	bellum -i = ο πόλεμος Cassius -ii /-i = ο Κάσσιος Antonius -ii / -i = ο Αντώνιος animus -i = ψυχή, πνεύμα somnus -i = ο ύπνος servus -i = δούλος, υπηρέτης Orcus -i = ο Πλούτωνας somnium -ii / -i = όνειρο supplicium -ii / -i = τιμωρία // supplicia -orum = λατρεία	magnitudo -dinis = μέγεθος timor -ris = ο φόβος nomen -inis = όνομα terror -oris = τρόμος homo -inis = άνθρωπος caput -capitis = κεφάλι, θανατική ποινή

Επίθετα: Actiacus -a -um = ο του Ακτίου Parmensis -is -e = ο από την Πάρμα sollicitus -a -um = ταραγμένος horrendus -a -um = φρικτός ingens -ntis = τεράστιος squalidus -a -um = βρώμικος similis -is -e = όμοιος   paucus -a -um = λίγος  mortuus -a -um = νεκρός

Αντωνυμίες: qui -quae -quod = οποίος is -ea -id = αυτός ille -illa -illud = εκείνος nemo = κανείς idem -eadem -idem = ίδιος ipse -ipsa -ipsum = ίδιος

Επιρρήματα: post = έπειτα, μετά ibi = εκεί repente = ξαφνικά iterum = ξανά tum = τότε

Ρήματα:

1η Συζυγία:

do -dedi -datum -dare = δίνω  

existimo -avi -atum -are = νομίζω

excito -avi -atum -are = ξυπνάω

inclamo -avi -atum -are = φωνάζω

interrogo -avi -atum -are = ρωτώ 

confirmo -avi -atum -are = επιβεβαιώνω

2η Συζυγία:

appareo -apparui -apparitum -apparere = εμφανίζομαι

respondeo -respondi -responsum -respondere = απαντώ

video -vidi -visum -videre = βλέπω

somnio -avi -atum -are = ονειρεύομαι

3η Συζυγία:

confugio -confugi - / -confugere = καταφεύγω

aspicio -aspexi -aspectum -aspicere = κοιτάζω

concutio -concussi -concussum -concutere = συνταράζω

cupio -cupi(v)i -cupitum -cupere = επιθυμώ

adficio -adfeci -adfectum -adficere =περιβάλλω

4η Συζυγία:

venio -veni -ventum -venire = έρχομαι  

concipio -concepi -conceptum -concipere = συλλαμβάνω

audio -audi(v)i -auditum -audire = ακούω

Γραμματική:

Ε’ κλίση ουσιαστικών

•  Η ε΄ κλίση περιλαμβάνει ουσιαστικά με χαρακτήρα -e. Τα ουσιαστικά που την αποτελούν είναι θηλυκά. Αρσενικά είναι μόνο τα dies και meridies.

Tέλος μόνο τα ουσιαστικά dies, res έχουν πλήρη πληθυντικό.

• Οι καταλήξεις της Ε κλίσης είναι οι εξής:

ENIΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
r-es r-ei   r-ei r-em r-es r-e	r-es r-erum r-ebus r-es r-es r-ebus

Δεικτική Επαναληπτική Αντωνυμία:

ENIΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
idem        eadem         idem   eiusdem  eiusdem      eiusdem          eidem      eidem         eidem       eundem   eandem       idem    eodem     eadem         eodem	eidem,iidem   eaedem      eadem eorundem     earundem    eorundem                         eisdem,iisdem eosdem          easdem        eadem                   eisdem,iisdem

Αόριστη Αντωνυμία:

ENIΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
nemo            nemo            nihil(nil) nullius          nullius          nullius rei nemini          nemini           nulli re neminem      neminem      nihil(nil) --------             --------          -------- nullo             nulla             nulla re	nulli             nullae         nullae res nullorum      nullarum    nullarum rerum nullis            nullis          nullis rebus nullos           nullas         nullas res -----              ---------       ------------ nullis            nullis          nullis rebus

Συντακτικό:

Χρήση των αντωνυμιών

Η δεικτική αντωνυμία idem-eadem-idem δείχνει την επανάληψη (eandem speciem somniavit), σε αντίεση με την οριστική αντωνυμία   ipse-ipsa-ipsum που δηλώνει την ταυτότητα (res ipsa fidem confirmavit).

Χρήση των Πτώσεων

Η ιδιότητα στα λατινικά εκφράζεται με δυο τρόπους. Με γενική και αφαιρετική. Με γενική δηλώνεται η μόνιμη ιδιότητα (ingentis magnitudinis), ενώ με αφαιρετική η προσωρινή (facie squalida).

Ο αντίστροφος cum

Ο cum με την οριστική παρακειμένου και συχνά με το επίρρημα repente στην δευτερεύουσα δηλώνει το αιφνίδιο γεγονός. Στην κύρια έχουν οριστική παρατατικού ή υπερσυντέλικου και τα μόρια vix και aegre (= μόλις και μετά βίας). Ο cum αυτός ονομάζεται αντίστροφος γιατί η πρόταση που ουσιαστικά εισάγει ως δευτερεύουσα στην πραγματικότητα είναι η κύρια.